Tinh YenTrí tuệ xúc cảm (emotional intelligence – EI) thường dùng dưới hàm nghĩa nói về chỉ số cảm xúc (emotional intelligence quotient – EQ) của mỗi cá nhân, mô tả khả năng nhận dạng cảm xúc, hiểu được ý nghĩa và nhận ra tác động của chúng đối với những người xung quanh. Những người giàu trí thông minh cảm xúc thường thành công trong cuộc sống vì họ làm người xung quanh cảm thấy dễ chịu khi tiếp xúc với họ.
Khi trí thông minh cảm xúc (EQ) được tìm ra, nó đã giúp các nhà khoa học lý giải hiện tượng bí ẩn: tỷ lệ thành công của người có chỉ số IQ trung bình cao hơn 70% so với người có chỉ số IQ cao. Sự bất thường này khiến nhiều người phải đánh giá lại quan điểm “IQ là nguyên nhân duy nhất dẫn đến thành công“.
Sau nhiều thập kỷ nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện ra rằng: “EQ mới là yếu tố then chốt giúp một người thành công. Sự liên kết này mạnh đến nỗi, 90% những người thành công đều có chỉ số EQ cao“.
EQ ảnh hưởng đến cách thức chúng ta điều khiển hành vi, định vị các mối quan hệ xã hội phức tạp và đưa ra quyết định cá nhân để đạt được kết quả tích cực. Mặc dù EQ quan trọng nhưng vẫn chưa có cách nào để biết được rằng bạn có chỉ số EQ cao hay thấp và bạn có thể làm gì để cải thiện.
Không giống như IQ, EQ là thứ có thể rèn luyện được. Bằng cách nhận diện những dấu hiệu EQ thấp và loại bỏ chúng, bạn có thể cải thiện trí thông minh cảm xúc của mình. Nhờ nghiên cứu phân tích từ hàng triệu người, các nhà khoa học đã tìm ra những nhược điểm mà người có chỉ số EQ cao không hề có. Dưới đây là 11 dấu hiệu bạn cần loại bỏ nếu muốn cải thiện EQ của mình.
1. Dễ bị stress
Khi cố gắng kìm nén cảm xúc, bạn thường bị rơi vào trạng thái căng thẳng và lo lắng. Những cảm xúc không được giải tỏa sẽ khiến cơ thể và tâm trí cảm thấy căng thẳng. Người có chỉ số EQ cao luôn biết cách kiểm soát stress tốt hơn bằng cách phát hiện và xử lý các tình huống khó khăn trước khi mọi chuyện trở nên xấu đi. Ngược lại, những người có EQ thấp thường chỉ biết dựa vào các cách kiểm soát cảm xúc kém hiệu quả hơn. Họ có xu hướng cảm thấy lo lắng, bị trầm cảm, lạm dụng chất gây nghiện hoặc thậm chí có ý định tự tử cao gấp đôi người khác.
>> Bài liên quan:
2. Cảm thấy khó khăn trong việc khẳng định bản thân
Người có EQ cao biết cách cân bằng sự đồng cảm, mềm mỏng với khả năng khẳng định bản thân và thiết lập ranh giới rõ ràng. Sự kết hợp cân đối này chính là công thức lý tưởng để xử lý xung đột. Khi một người bị kích động, phản ứng thông thường có xu hướng trở nên tiêu cực hoặc bị động. Nhưng người có EQ cao vẫn giữ được sự cân bằng và khẳng định được bản thân bằng cách loại bỏ các phản ứng cảm xúc bột phát. Điều này cho phép họ vô hiệu hóa những người khó tính và ác ý mà không tạo ra kẻ thù.
3. Có vốn từ vựng về cảm xúc hạn chế
Ai trong số chúng ta đều có cảm xúc, nhưng chỉ ít người có thể nhận diện được chính xác cảm xúc khi chúng xuất hiện. Nghiên cứu cho thấy, chỉ 36% người tham gia khảo sát có thể làm điều này. Do đó, kỹ năng này rất quan trọng bởi những cảm xúc không được nhận diện thường bị hiểu lầm, dẫn đến các lựa chọn phi lý trí và quyết định sai lầm.
Người có EQ cao có thể làm chủ cảm xúc bản thân vì họ hiểu được chúng và có vốn từ vựng rộng về cảm xúc. Trong khi nhiều người miêu tả cảm xúc của bản thân chỉ bằng những từ đơn giản như “không tốt” hoặc “xấu“, thì người có EQ cao có thể xác định được mình đang “bực mình“, “bức xúc” hay “lo lắng“. Khi sử dụng từ vựng càng cụ thể, bạn càng hiểu được chính xác cảm xúc, nguyên nhân và cách xử lý chúng.
4. Nhanh chóng đưa ra quan điểm và cố chấp bảo vệ chúng
Người có EQ thấp thường nhanh chóng đưa ra quan điểm và rồi mắc kẹt với những định kiến đó. Họ chỉ quan tâm đến bằng chứng ủng hộ quan điểm của mình mà bỏ qua bằng chứng mang tính phản biện. Hơn thế, họ sẽ tìm mọi cách để bảo vệ quan điểm của mình. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những người lãnh đạo, khi quan điểm sai lầm của họ trở thành chiến lược của cả một tập thể.
Người thông minh về cảm xúc sẽ suy nghĩ kỹ hơn bởi họ biết rằng các phản ứng ban đầu được thúc đẩy bằng cảm xúc. Họ cho tâm trí thời gian phát triển, cân nhắc các hệ quả và luận điểm phản biện. Sau đó, nói lên quan điểm của mình một cách hiệu quả nhất có thể, đồng thời vẫn cân nhắc nhu cầu và quan điểm của người nghe.
5. Níu giữ sự thù hằn
Trong một khoảng thời gian, việc níu giữ sự thù hằn trong lòng sẽ gây ra stress, làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Khi suy nghĩ về một mối thù, cơ thể của bạn sẽ kích hoạt chế độ phản ứng, một cơ chế sinh tồn buộc bạn đứng dậy và chiến đấu khi đối mặt với những nguy cơ.
Khi phải đối mặt với các mối đe dọa xảy ra, phản ứng này cần thiết để đảm bảo sự sinh tồn cho bản thân. Tuy nhiên, khi mối đe dọa chỉ là mối thù từ trước, việc níu giữ nó sẽ khiến sức khỏe của bạn bị tàn phá nghiêm trọng theo thời gian.
Trên thực tế, các nhà nghiên cứu ở trường Đại học Emory đã chỉ ra rằng, tình trạng kéo dài stress góp phần gây bệnh cao huyết áp và bệnh tim. Níu giữ sự thù hằn nghĩa là duy trì tình trạng stress và những người thông minh về cảm xúc biết cách tránh điều này bằng mọi giá. Buông bỏ oán hận không chỉ giúp bạn cảm thấy tốt hơn mà còn cải thiện sức khỏe.
6. Không bỏ qua những sai lầm
Người có EQ cao không bị ám ảnh bởi sai lầm. Họ buông bỏ nhưng không lãng quên. Bằng cách đó, họ có thể rút ra kinh nghiệm từ những sai lầm để đạt được thành công trong tương lai. Điều này giống như đi thăng bằng giữa ám ảnh bởi sai lầm và lãng quên sai lầm.
Khi bị ám ảnh bởi sai lầm sẽ khiến bạn cảm thấy bất an hoặc sợ hãi, nhưng lãng quên sai lầm hoàn toàn khiến bạn dễ lặp lại chúng. Bí quyết để cân bằng nằm ở khả năng biến thất bại thành bài học thúc đẩy tiến bộ. Điều này sẽ giúp mọi người đứng dậy thật nhanh mỗi khi thất bại.
7. Thường xuyên bị hiểu lầm
Khi chỉ số EQ thấp, bạn sẽ cảm thấy khó khăn trong việc giao tiếp với người khác. Luôn cảm thấy bị hiểu lầm vì bạn không thể truyền đạt thông điệp theo cách người khác hiểu được. Thậm chí trên thực tế, kể cả người có EQ cao cũng hiểu rằng không phải lúc nào họ cũng có thể trình bày ý tưởng một cách hoàn hảo được. Tuy nhiên, người có EQ cao biết được khi nào người khác không hiểu mình, họ sẽ điều chỉnh cách giao tiếp và truyền đạt lại ý tưởng để người khác dễ hiểu hơn.
8. Không biết điều gì kích động bản thân
Tất cả mọi người đều có thứ khiến bản thân bị kích động, chẳng hạn như những tình huống và kiểu người khiến bản thân bức xúc và hành động bột phát. Người có EQ cao biết cách nhận diện các yếu tố kích động này và sử dụng kiến thức học được để kiểm soát cảm xúc trước những tình huống và kiểu người kích động họ.
>> Bài liên quan:
9. Không nổi giận
Thông minh về cảm xúc không có nghĩa là bạn phải luôn tỏ ra thân thiện mà biết kiểm soát cảm xúc để đạt được kết quả tốt nhất có thể. Đôi khi điều này có nghĩa là, phải cho người khác thấy bạn đang buồn, thất vọng hay giận dữ. Luôn che giấu cảm xúc bằng vẻ ngoài hạnh phúc và tích cực không phải lúc nào cũng tốt. Người có chỉ số EQ cao biết dùng cảm xúc tiêu cực và tích cực một cách có ý thức tùy theo tình huống phù hợp.
10. Đổ lỗi cho người khác khiến bạn bị khó chịu
Cảm xúc bộc phát từ bên trong. Bạn phải chịu trách nhiệm cho cảm xúc của mình dù nó xuất phát từ hành động của người khác. Không ai có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu hay vui vẻ nếu bạn không muốn. Đổ lỗi cho người khác chỉ khiến bạn bị trì trệ mà thôi.
11. Dễ tự ái
Nếu bạn thực sự hiểu bản thân, bạn sẽ không dễ tự ái trước lời nói và hành động mỉa mai của người khác. Người có EQ cao là người tự tin, cởi mở và có da mặt “khá dày“. Thậm chí, họ còn tự chế giễu mình hoặc để người khác trêu trọc, vì họ có thể phân biệt được ranh giới giữa sự hài hước và bị xúc phạm.
Khác với chỉ số IQ, chỉ số EQ của bạn rất dễ “uốn“. Khi luyện tập não bộ bằng cách liên tục thực hiện những hành động thông minh, nó sẽ dần hình thành thói quen tốt. Khi não bộ củng cố thêm việc sử dụng các hành vi mới, các kết nối hỗ trợ cũ và hành vi xấu mang tính phá hoại sẽ bị mất đi. Chẳng bao lâu, bạn bắt đầu phản ứng với môi trường xung quanh bằng trí tuệ cảm xúc mà không cần phải suy nghĩ về nó.
Theo Trí Thức Trẻ
Có thể bạn quan tâm: