Hien DangTrong kỷ nguyên số hóa, dữ liệu cá nhân ngày càng trở thành “món hàng” giá trị – được thu thập, phân tích và sử dụng để tạo ra lợi ích kinh tế, tối ưu hóa dịch vụ và cả phục vụ quảng cáo. Tuy nhiên, một tình huống gần đây liên quan đến ứng dụng phổ biến Zalo đã đặt ra câu hỏi lớn về quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân của người dùng Việt, khi các điều khoản mới buộc họ phải chấp nhận toàn bộ điều khoản thu thập dữ liệu hoặc mất quyền sử dụng dịch vụ.
TEXT: H.D | Image: Internet
Là nền tảng nhắn tin hàng đầu Việt Nam với gần 80 triệu người dùng hoạt động, Zalo đã cập nhật điều khoản riêng tư vào cuối tháng 12/2025, yêu cầu người dùng “đồng ý tất cả” các điều khoản dữ liệu nếu muốn tiếp tục sử dụng ứng dụng. Nếu không chấp nhận, tài khoản của họ sẽ bị xóa sau 45 ngày – một lựa chọn gần như “cưỡng bức” khiến nhiều người dùng cảm thấy bị đặt vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.
Theo các chuyên gia pháp lý, việc chỉ đưa ra lựa chọn “đồng ý tất cả hoặc không có gì” có thể vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong thu thập dữ liệu. Nguyên tắc này đòi hỏi sự đồng ý của cá nhân phải rõ ràng, cụ thể và hoàn toàn tự nguyện, không được gắn điều kiện gây mất quyền lợi khác (như mất tài khoản). Nghị định 13/2023/NĐ-CP và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 sắp có hiệu lực vào ngày 1/1/2026 đều nhấn mạnh điều này.
Người dùng mạng xã hội cũng không đứng ngoài cuộc. Có ý kiến cho rằng hành vi này đặt họ vào thế buộc phải chấp nhận điều khoản để giữ liên lạc với bạn bè, gia đình và đồng nghiệp, vì Zalo đã trở thành ứng dụng thiết yếu trong đời sống hàng ngày. Nhiều người thậm chí tuyên bố sẽ chuyển sang các nền tảng khác như WhatsApp, Viber hay Telegram để tránh tình huống bị ép buộc.
Chuyên gia an ninh mạng và luật sư đều nhấn mạnh trách nhiệm của các doanh nghiệp công nghệ trong việc minh bạch hóa điều khoản, mục đích thu thập dữ liệu, thời gian lưu trữ và cách chia sẻ với bên thứ ba. Họ cho rằng việc chỉ cung cấp lựa chọn “tất cả hoặc không” là không đủ, và người dùng cần những lựa chọn riêng lẻ theo loại dữ liệu.
Trong bối cảnh tranh luận đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đã mời VNG – đơn vị sở hữu Zalo – làm việc để làm rõ cách thu thập và sử dụng dữ liệu của người dùng, nhằm bảo vệ quyền lợi tiêu dùng và đảm bảo tính minh bạch theo pháp luật hiện hành. Đồng thời yêu cầu VNG khẩn trương rà soát và điều chỉnh cách triển khai điều khoản mới, tránh đặt người tiêu dùng vào thế buộc phải chấp nhận thu thập dữ liệu để tiếp tục sử dụng dịch vụ. Ngoài ra, VNG được yêu cầu tạm thời không chuyển giao dữ liệu người dùng cho bên thứ ba trong khi các quy trình này được xem xét.
Tuy nhiên, phía VNG đã đề nghị hoãn buổi làm việc này, bởi “chưa hoàn tất nội dung, thông tin và tài liệu cần cung cấp” do các vấn đề liên quan đến nhiều mảng nghiệp vụ khác nhau và đang phối hợp với các cơ quan quản lý khác. Yêu cầu lùi lịch cho thấy độ phức tạp của vấn đề và mức độ chú ý từ phía cơ quan quản lý nhà nước
Sự việc này không chỉ là câu chuyện riêng của một ứng dụng, mà còn phản ánh thách thức lớn hơn trong nền kinh tế dữ liệu số: giữa lợi ích dịch vụ miễn phí và quyền riêng tư cá nhân, ranh giới cần được xác định rõ ràng hơn. Khi dữ liệu cá nhân càng trở thành tài sản quan trọng, việc bảo vệ quyền kiểm soát của người dùng – chứ không phải thu thập thuận tiện – sẽ quyết định mức độ tin cậy của các nền tảng số trong tương lai.
Có thể bạn quan tâm: