Hien DangTrong nhiều thế kỷ, bầu trời đêm luôn là sân khấu của trí tưởng tượng nhân loại. Người Hy Lạp kể những câu chuyện thần thoại để giải thích vì sao các vì sao lấp lánh. Người Maya dựng đền tháp theo chu kỳ hành tinh. Người Việt Nam ngước nhìn dải Ngân Hà mà mường tượng về tình duyên Ngưu Lang – Chức Nữ. Và hôm nay, khi công nghệ vươn tới điểm không tưởng, giấc mơ ngàn năm ấy khoác một lớp áo mới: du lịch vũ trụ.
Không còn là độc quyền của phi hành gia, không còn là ảo ảnh trong phim viễn tưởng, vũ trụ bây giờ là “sân chơi” mới của giới siêu giàu. Vài phút không trọng lực, một đường chân trời cong ôm lấy Trái đất xanh, những trải nghiệm từng là bất khả, nay đã trở thành gói sản phẩm xa xỉ, được bán bằng những con số khiến cả thế giới phải ngả mũ. Đến năm 2030, thị trường du lịch vũ trụ được ước tính đạt 8 tỷ USD, nhờ sự tham gia của các tập đoàn tư nhân.
Độc giả có thể đọc bài viết bằng tiếng Anh tại phiên bản tiếng Anh của bài viết này
Read the full English version of this feature
Từ giấc mơ tới hiện thực: cánh cửa mở ra cho “khách hàng”
Năm 1961, Yuri Gagarin bay một vòng quanh Trái đất, mở ra kỷ nguyên chinh phục vũ trụ. Sáu thập niên sau, những chuyến bay không gian không còn chỉ để khẳng định ưu thế quân sự hay chính trị, mà dần biến thành dịch vụ thương mại. Khi Blue Origin và Virgin Galactic phóng những chuyến bay cận quỹ đạo đầu tiên chở khách, còn Axiom Space đưa doanh nhân lên sống cùng phi hành gia tại ISS, cả thế giới nhận ra: vũ trụ đã chính thức bước vào bản đồ du lịch.
Chuyến bay NS-25 của Blue Origin vào tháng 5/2024 đánh dấu một biểu tượng: Ed Dwight, 90 tuổi, từng là ứng viên phi hành gia da màu đầu tiên nhưng bị bỏ lỡ cơ hội thời thập niên 1960, nay cuối cùng được chạm vào không gian. Đó không chỉ là hành trình cá nhân, mà còn là thông điệp: vũ trụ không còn là giấc mơ bỏ ngỏ, mà đã có cửa cho những ai dám “mua” một phần ký ức đời mình.
Trong khi đó, những “khí cầu tầng bình lưu” của Space Perspective và World View lại gợi nên một triết lý khác: thay vì phóng lên như viên đạn, du khách có thể thong thả “bay như bình minh”, ngồi trong khoang kính tròn, nhâm nhi ly rượu vang, ngắm Trái đất lộ dần đường cong kỳ vĩ. Dự kiến từ năm 2025, trải nghiệm này sẽ đón những vị khách đầu tiên với mức giá khoảng 50.000 USD, “mềm” hơn nhiều so với những chuyến phóng tên lửa truyền thống, nhưng vẫn đủ để đánh dấu bạn thuộc một tầng lớp hiếm hoi.
Ở cấp độ cao hơn, Axiom Space phối hợp cùng SpaceX mở ra một gói du lịch… sống cùng phi hành gia trên ISS. Mỗi ghế khoảng 55 triệu USD cho 2 tuần lưu trú, đủ để bạn không chỉ “ngắm” mà còn “tham gia” vào lịch sử. Từ chỗ chỉ được nghe tin tức về trạm vũ trụ, giờ đây, giới siêu giàu có thể tự tay mở laptop trong cabin ISS, gửi email từ quỹ đạo, hoặc thậm chí tham gia một số thí nghiệm khoa học. Tất nhiên, không phải giấc mơ nào cũng trọn vẹn. Dự án dearMoon của tỷ phú Nhật Yusaku Maezawa – chuyến bay vòng quanh Mặt trăng bằng Starship – đã phải hủy vào tháng 6/2024 vì chậm tiến độ. Thực tế lạnh lùng nhắc nhở rằng: ngay cả giấc mơ của tỷ phú cũng lệ thuộc vào lịch kỹ thuật và sự an toàn.
Xa xỉ mới: từ kim cương đến đường chân trời
Thế giới xa xỉ đã trải qua nhiều lớp sóng: từ trang sức, siêu xe, du thuyền đến private jet. Nhưng tất cả đều vẫn “trong không khí”, nghĩa là vẫn nằm dưới lớp khí quyển bảo vệ. Du lịch vũ trụ mở ra một chuẩn xa xỉ mới: không gian.
Ở tầng cao ấy, sự giàu có không còn đo bằng carat hay horsepower, mà bằng góc nhìn. Nhìn thấy Trái đất từ quỹ đạo, một viên ngọc xanh mỏng manh giữa bóng tối vô tận, là trải nghiệm không thể mua bằng bất kỳ tài sản nào khác. Nó vừa là đặc quyền (chỉ vài trăm người trên 8 tỷ dân từng thấy cảnh ấy), vừa là tuyên ngôn: tôi không chỉ thành công ở mặt đất, tôi đã bước ra ngoài nó.
Với nhiều nữ doanh nhân, chiếc vé lên vũ trụ không chỉ là một khoản chi tiêu, mà là một câu chuyện thương hiệu cá nhân. Đó có thể là hành trình truyền cảm hứng cho STEM nữ, là ký ức truyền lại cho thế hệ sau, hay đơn giản là lời khẳng định: tôi đã nhìn thế giới theo cách không ai khác nhìn.
Ba triết lý trải nghiệm: nhanh, chậm và tham gia
- Suborbital – Espresso của vũ trụ
Những chuyến bay cận quỹ đạo của Blue Origin hay Virgin Galactic giống như một tách espresso: ngắn, mạnh, gây choáng ngợp. Vài phút không trọng lực, vài chục phút từ lúc rời đất đến khi hạ cánh, đủ để tim đập loạn nhịp và trí óc khắc ghi suốt đời. Giá vé từng được Virgin Galactic chào bán ở mức 450.000 USD/ghế, dự kiến thế hệ mới Delta-class sẽ còn cao hơn. Blue Origin thì im lặng, nhưng chiếc ghế đầu tiên từng đấu giá tới 28 triệu USD, con số như một viên kim cương giữa không trung.
- Balloon – Trà chiều ở rìa không gian
Nếu suborbital là espresso, thì balloon flight là tiệc trà chiều. Không rung lắc, không gia tốc, không tiếng gầm tên lửa, chỉ có khinh khí cầu từ từ nâng khoang khách lên tầng bình lưu. Trong 6–8 giờ, du khách có thể uống cocktail, nghe nhạc, và chụp hình với Trái đất cong vút dưới chân. Đây là “cửa vào” mềm hơn, 50.000–125.000 USD/khách, nhưng lại đầy chất thơ.
- Orbital & ISS – Trở thành một phần của lịch sử
Còn với Axiom, câu chuyện là tham gia. Bạn không còn là “khán giả” nhìn qua cửa sổ, mà là “diễn viên phụ” trong công trình lớn nhất của loài người ngoài Trái đất. 55 triệu USD đổi lấy hai tuần sống – ăn – làm việc – ngủ trong trạng thái vi trọng lực, để rồi khi trở về, bạn mang theo không chỉ ký ức, mà còn một chứng chỉ: “từng là cư dân tạm thời của ISS”.
Luxury mindset: mua trải nghiệm, không mua sản phẩm
Điểm chung của mọi gói du lịch vũ trụ: khách không chỉ mua chỗ ngồi, họ mua cả một hệ sinh thái trải nghiệm. Trước chuyến bay, họ được kiểm tra y tế, tham gia huấn luyện, gặp gỡ phi hành đoàn. Sau chuyến bay, họ nhận kỷ vật cá nhân hóa, từ bộ đồ bay may đo đến nhẫn kỷ niệm chế tác từ hợp kim tái chế.
Quan trọng hơn, họ mua một câu chuyện. Một nữ CEO có thể kể với nhân viên rằng: “Tôi đã nhìn thấy Trái đất từ không gian và nhận ra, tất cả biên giới chỉ là ảo tưởng”. Một nghệ sĩ có thể biến chuyến đi thành tác phẩm nghệ thuật. Một gia đình có thể biến nó thành di sản ba thế hệ.
Trong thế giới truyền thông, storytelling chính là giá trị cốt lõi. Vé vũ trụ đắt đỏ, nhưng giá trị lan tỏa của câu chuyện sau đó có thể vô giá.
Ẩm thực vũ trụ: khi fine dining cũng bay lên trời cao
Trong nhiều thập kỷ, ẩm thực ngoài không gian chỉ gói gọn trong những túi thực phẩm đông khô và những thanh năng lượng đậm đặc. Nhưng khi du lịch vũ trụ bước vào kỷ nguyên của giới siêu giàu, khẩu vị của hành khách cũng thay đổi: họ không chỉ muốn ăn để sống, mà muốn ăn để tận hưởng, để biến bữa ăn thành một phần của trải nghiệm xa xỉ.
Đó là lý do ẩm thực trở thành một chương mới trong câu chuyện du lịch vũ trụ. Ở tầng quỹ đạo, phi hành gia vẫn cần thực đơn nhiều năng lượng, thậm chí phải nêm cay hơn vì môi trường không trọng lực làm giảm nhạy cảm vị giác. Nhưng ở những chuyến balloon flight thong dong như của Space Perspective, trải nghiệm được thiết kế như một “sky lounge” với tầm nhìn 360 độ. Khách hàng không bị ép buộc bởi gia tốc, không cần huấn luyện khắc nghiệt, mà có thể ngồi thoải mái trên ghế bành, nhấp một ly mocktail màu xanh trong suốt, gợi hình ảnh Blue Marble, Trái đất tròn vẹn trong vũ trụ.
Đỉnh cao của sự liên kết giữa ẩm thực và vũ trụ chính là dự án hợp tác giữa Rasmus Munk, bếp trưởng hai sao Michelin của nhà hàng Alchemist (Copenhagen, Đan Mạch), và Space Perspective. Vào năm 2025, ông đưa một bữa tối sáu giờ lên khoang kính Spaceship Neptune ở độ cao khoảng 100.000 feet (khoảng 30km). Chỉ có sáu thực khách được tham dự, với giá vé 495.000 USD/người. Thực đơn không chỉ là những món ăn cầu kỳ, mà là một “câu chuyện được kể bằng vị giác”, về 60 năm chinh phục vũ trụ, về rác thải không gian, về khí hậu Trái đất đang biến đổi.
Ở đó, fine dining không đơn thuần là bữa tối, mà là một tuyên ngôn nghệ thuật: khi vị giác được lay động cùng lúc với tầm nhìn – ngắm Trái đất cong vút dưới chân, ngụm rượu vang dường như cũng mang thêm tầng nghĩa mới. Đó là xa xỉ của góc nhìn, nơi ẩm thực trở thành cây cầu nối giữa khoa học, nghệ thuật và nhận thức nhân loại.
Sự kiện này, nhìn từ lăng kính Travel & Cuisines, gợi mở một xu hướng mới: ẩm thực không còn đóng khung trong nhà hàng hay khách sạn năm sao, mà vươn tới cả tầng bình lưu. Nếu trước đây, Michelin là đỉnh cao trên mặt đất, thì nay, một bữa tối “trên trời” định nghĩa lại chuẩn mực của xa xỉ. Nó không còn là chuyện ngồi bàn nào, uống loại rượu gì, mà là ăn ở đâu – và “đâu” ở đây chính là rìa của bầu khí quyển.
Như vậy, du lịch vũ trụ không chỉ đưa con người rời mặt đất; nó còn kéo theo cả những giá trị văn hóa, ẩm thực, nghệ thuật cùng bay. Khi fine dining bắt đầu song hành với Overview Effect, ta hiểu rằng: trải nghiệm xa xỉ của thế kỷ 21 không chỉ nằm trong vật chất, mà còn trong cách những giác quan được thăng hoa cùng nhận thức mới.
Giá của một đường chân trời
Tùy lựa chọn, “giá” của một hành trình không gian dao động từ 50.000 USD đến 55 triệu USD. Nhưng con số này, với giới siêu giàu, không chỉ phản ánh tài sản, mà còn là thước đo khát vọng. Bạn sẵn sàng chi bao nhiêu để đổi lấy vài phút hay vài ngày nhìn thế giới theo một cách không ai khác nhìn?
Thực ra, thứ họ trả không chỉ là tiền. Đó còn là thời gian huấn luyện, là sự chuẩn bị thể chất và tinh thần, là cả những rủi ro. Nhưng chính điều đó lại làm tấm vé trở nên đắt giá, như một “huy chương ký ức” mà không ai có thể tước đi.
Việt Nam trong “chòm sao” mới
Với tốc độ gia tăng của nhóm high-net-worth individuals (HNWI), Việt Nam sớm muộn cũng sẽ có doanh nhân đầu tiên tham gia du lịch vũ trụ. Đó có thể là một nữ lãnh đạo dùng chuyến bay để truyền cảm hứng cho phụ nữ trẻ theo đuổi STEM, một tập đoàn coi đây là hoạt động CSR gắn với công nghệ, hay đơn giản là một gia đình muốn biến ký ức lên vũ trụ thành di sản.
Trong một xã hội nơi việc thể hiện bản sắc ngày càng quan trọng, tấm vé vũ trụ có thể trở thành thứ “xa xỉ phẩm cuối cùng”, một dấu ấn vượt khỏi mọi giới hạn vật chất.
Xa xỉ tối thượng là nhận thức
Trong hành trình săn tìm xa xỉ, con người đã sở hữu mọi thứ: kim cương, biệt thự, siêu du thuyền. Nhưng chỉ ở rìa không gian, người ta mới mua được một thứ không thể sao chép: một tầm nhìn đảo chiều. Nhìn Trái đất từ trên cao, mọi biên giới tan biến, mọi tranh chấp trở nên nhỏ bé. Người ta trở về không chỉ với ký ức, mà với một nhận thức mới: rằng hành tinh này mỏng manh, rằng thành công thật sự không chỉ là “ra ngoài”, mà là biết cách trân quý nơi ta thuộc về. Và như thế, du lịch vũ trụ, dù còn đắt đỏ và gây tranh cãi, vẫn là lời nhắc nhở: xa xỉ tối thượng của thế kỷ 21 không phải là vàng, mà là góc nhìn. Xa xỉ của thế kỷ 21 không nằm ở nơi ta đến, mà ở cách ta nhìn thế giới khi trở về. Khi đường chân trời cong như một dải lụa mỏng giữa bóng tối, người ta nhận ra: không gian là điểm khởi đầu của nhận thức, không phải điểm kết thúc của cuộc chơi xa xỉ.
Text: MINH NGUYỄN
Có thể bạn quan tâm: