Hien DangTriển lãm ‘Sợi’ của họa sĩ Thảo Nguyên Phương sẽ được trưng bày tại Artera Space (115 Nguyễn Thái Học, Văn Miếu Quốc Tử Giám, Hà Nội). Đây được xem như một dấu ấn tiên phong của nghệ thuật sợi (fiber art) tại Việt Nam.
Những sợi chỉ biết kể chuyện
Triển lãm “Sợi” đưa người xem qua bốn không gian, tương ứng với bốn chương trong hành trình sáng tạo của cô. “Dang dở” mở đầu bằng những tác phẩm chưa hoàn thiện, nơi những sợi chỉ rối, những mũi khâu lệch được giữ nguyên, như một lời thừa nhận rằng cái đẹp đôi khi nằm ở chỗ chưa trọn vẹn. “Kế thừa” là quá trình học hỏi, nơi cô “vẽ lại” những tác phẩm nổi tiếng bằng sợi – không phải sao chép, mà để đối thoại với các bậc tiền bối, thử cảm nhận một ngôn ngữ cũ qua chất liệu mới.
Bước sang “Bản ngã”, người xem bắt đầu thấy rõ giọng nói riêng của cô – mạnh mẽ hơn, bản năng hơn. Những lớp sợi chồng lên nhau như những mảng cảm xúc đang tự đan dệt, giao thoa giữa ranh giới hiện thực và ký ức. Cuối cùng là “Khởi đầu”, nơi cô trưng bày những tác phẩm hoàn thiện nhất – kết tinh của 2 năm rưỡi miệt mài khâu tay. Đây là lời tuyên ngôn về một khởi đầu mới, khi cô tự hào tuyên bố rằng mình đã chọn đúng con đường.
Để hoàn thành mỗi bức tranh trong triển lãm, Thảo Nguyên Phương mất năm tháng, có khi đến hơn hai năm rưỡi. Mọi công đoạn đều làm bằng tay. Cô tự tay dựng khung, căng vải, đóng đinh, cố định từng lớp sợi. Đối với cô, đây chính là lao động nghệ thuật thực thụ, nơi người nghệ sĩ phô diễn sức mạnh thể chất và sự tinh tế của mình trong từng cử động.
Hành trình tiên phong của nữ họa sĩ ‘fiber art’ tại Việt Nam
Trong thế giới hội họa, Fiber art xuất hiện từ những năm 1950 ở châu Âu và Mỹ, khi các nghệ sĩ bắt đầu biến sợi thành chất liệu biểu đạt, thay vì chỉ dùng để dệt may. Đến thập niên 1960–1970, phong trào này lan rộng cùng làn sóng nữ quyền, như một cách khẳng định: những gì từng bị xem là “nữ công gia chánh” cũng có thể hóa thành nghệ thuật. Những nghệ sĩ như Magdalena Abakanowicz, Sheila Hicks, Anni Albers đã thành công trong việc đưa sợi trở thành phương tiện của tự do và sáng tạo.
Tại Việt Nam, khái niệm fiber art vẫn còn mới mẻ. Vì thế, hành trình của Thảo Nguyên Phương mang dáng dấp của một người tiên phong – âm thầm nhưng kiên định. “Nếu thêu thùa từng là biểu tượng của sự khép kín, thì fiber art hôm nay là tuyên ngôn của tự do sáng tạo”, cô chia sẻ.
Không còn giới hạn giữa công năng và biểu đạt, sợi trong tay Thảo trở thành một sinh thể thú vị – vừa mảnh mai, vừa kiên định. Cô gọi kỹ thuật ấy là “fiber layering” – khâu tay hoàn toàn, chồng nhiều lớp sợi lên nhau, tạo nên bề mặt dày, có chiều sâu và độ rung nhất định. Cũng như cách cảm xúc con người chồng chất theo thời gian, các lớp sợi trong tranh cô không đứng yên mà “đổi sắc, đổi cảm” theo ánh sáng và tâm trạng của người nhìn.
Có thể bạn quan tâm: